Twierdzenie Panoptykon: Cyfryzacja znaczącej części procesu wydawania decyzji kredytowych może prowadzić do podejmowania niesprawiedliwych decyzji wobec klientów.
Teza: ujęta jest w publikacji Panoptykon pt. „Dlaczego bank odmówił Ci kredytu?”
Zaleca się przeczytać w całości przed przeczytaniem niniejszej publikacji Faraon24.
Twierdzenie Faraon24: Cyfryzacja ograniczyła większość przypadków wydawania błędnych decyzji, które prowadziły do spirali zadłużenia. Dalsza cyfryzacja ograniczać będzie niekorzystne oferty składane klientom przez pracowników branży finansowej.
Teza:
W bankach zostało zadane takie pytanie: „Czy zdarzyło Ci się w ostatnich 12 miesiącach zaproponować klientowi wariant produktu, który nie był Twoim zdaniem najbardziej dla niego odpowiedni (np. kredyt gotówkowy z ubezpieczeniem zamiast kredytu bez ubezpieczenia)?” pod linkiem jest raport Bankier.pl obrazujący jak pracuje się w bankach)
40% respondentów wskazało, że owszem wielokrotnie namawiali klienta na niekorzystne produkty
22% przyznało, że takie działanie w ich przypadku jest sporadyczne
86% za powód doradzania niekorzystnych produktów wskazało wymagania planów sprzedażowych
To są indywidualne decyzje pracowników banków nie oparte na matematycznych wyliczeniach.
Wyobraźmy sobie teraz taką sytuację:
Model oceny wiarygodności klienta jest oparty na decyzjach pracownika (analityk).
Analityk po pierwsze musi poświęcić na każdego jednego klienta swój czas pracy. W zależności od złożoności może to potrwać od 15 minut do godziny – w optymistycznym scenariuszu. Po drugie jest odpowiedzialny moralnie za jakże częste dalsze losy życia klienta – dotyczy szczególnie kredytów hipotecznych, dużych kredytów gotówkowych i samochodowych oraz wszystkich kredytów dla firm.
Model oceny wiarygodności klienta oparty o algorytm eliminuje wszystkie wady ręcznej analizy. Jednocześnie z wysokim potencjałem do podejmowania niesprawiedliwych decyzji przez człowieka – analityka.
Model matematyczny (nawet bliżej nie znany w szczegółach) ma jeszcze kilka zalet:
- niski wpływ pracowników „czarnych owiec” na funkcjonowanie i bezpieczeństwo banku (i innych instytucji finansowych);
- szybkość świadczenia usług – dzięki automatycznej analizie mogły powstać pożyczki przez internet;
- szybkość oceny klienta – kiedy analityk potrzebuje swojego płatnego czasu pracy to komputer w ułamku sekundy potrafi przeprowadzić analizę nawet wszystkich klientów naraz;
Brak modelu matematycznego oceny wiarygodności klienta – czyli model oparty o analizę pracownika – bardzo długo funkcjonował w branży pożyczek pozabankowych udzielanych w punktach kredytowych, z dostawą do domu itp. Tam ręczna analiza pozwalał pożyczać pieniądze osobom nawet zadłużonym i z postępowaniem komorniczym. Automatyczna analiza eliminuje większość przyczyn powstawania spirali zadłużenia.
Poza tym: każdy klient, który uzna, że decyzja kredytowa, którą otrzymał jest niesprawiedliwa (czy to odmowa czy mniejsza kwota) ma prawo do odwołania, reklamacji. W takim przypadku jego wniosek może trafić do powtórnej analizy przez analityka – żywą osobę, która ma ową niesprawiedliwość zweryfikować. W sytuacji weryfikacji na korzyść klienta decyzja kredytowa zostaje zmieniona.
Podsumowanie
Publikacja Panoptykon została również skrytykowana w komentarzach czytelników. Cyfryzacja i wprowadzanie modeli matematycznych do procedur wydawania decyzji kredytowych jest ogromnym usprawnieniem i postępem ku korzyści klienta w porównaniu modelu opartego o analizę tradycyjną (ręczną, manualną) wykonywaną przez pracownika – analityka. Nawet nieidealny model, który w ocenia klienta wpłyną na niesprawiedliwą decyzję, podlega odwołaniu czy też reklamacji. W ten sposób banki i inne instytucje finansowe mogą poprawiać swoje modele matematyczne tak aby pracy dla analityków było jak najmniej a zadowolenie klienta jak największe. Negatywny potencjał analizy manualnej jest nieporównywalnie większy od oczywistych wad modelu matematycznego. Mimo swoich wad to model matematyczny jest najlepszy jeżeli założeniem ma być korzyść i bezpieczeństwo klientów sektora finansowego.
Faraon24 tworzą pasjonaci finansów. Ludzie z doświadczeniem w pracy w bankach i instytucjach pożyczkowych. Jesteśmy laureatem nagrody głównej BlogRoku 2015 za istotny wkład w bezpieczeństwo rynku pożyczek internetowych w Polsce.